Ludzie wykorzystują niezwykłe właściwości roślin od tysięcy lat. Jedną z nich jest arnota właściwa, która dzięki swoim unikatowym nasionom wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym, kosmetycznym oraz medycznym. Znana również jako bixa orellana najczęściej stosowana jest jako źródło łatwego w pozyskaniu i stabilnego chemiczne barwnika.
Unikatowe owoce
Arnota właściwa to niewielkich rozmiarów południowoamerykańskie drzewo, które obecnie hodowane jest również we wschodniej Afryce, na Półwyspie Indyjskim oraz w Azji Południowo-Wschodniej. Nasiona arnoty właściwej, z których pozyskuje się barwnik pokryte są piękną połyskującą czerwoną błoną. Z kolei sam owoc kształtem przypomina spłaszczoną czerwonopomarańczową torebkę, która pokryta jest pięknymi, miękkimi czerwonymi kolcami.
Nasiona bixa orellana pozyskiwane są w krótkim czasie po otwarciu majestatycznej torebki. Pozostawienie ich w owocu przez dłuższy czas mogłoby przyczynić się do utraty przez barwnik części ze swoich właściwości. Roślina jest niezwykle efektywna, gdyż z jednego hektara pola uprawnego pozyskać można od 300 do nawet 900 kilogramów owoców. Dzięki tak wysokiej podaży możliwe stało się zastosowanie tego naturalnego barwnika na bardzo szeroką skalę w różnorodnych gałęziach przemysłu.
Od nasion do pigmentu
Aby nasiona achiote nie straciły swoich właściwości konieczne jest ich szybkie wysuszenie. Pozostawienie ich zbyt wilgotnymi może szybko doprowadzić do psucia się tego drogocennego owocu. Dlatego też pierwszą czynnością, jaką należy wykonać jest sprawne obniżenie poziomu wilgoci w nasionach do poziomu 7 do maksymalnie 10%. Jeżeli nasiona zostaną odpowiednio mocno osuszone można przejść do etapu pozyskiwania barwnika.
Tradycyjnie pozyskiwanie barwnika polegało na rozłożeniu nasion arnoty na matach oraz wykorzystaniu długich kijków do ich uderzania. Obecnie w większości przypadków stosowane są do tego specjalistyczne urządzenia. Gdy barwnik z nasion achiote jest już pozyskany ostatnim etapem pozostaje ekstrakcja pimentu, za pomocą organicznych rozpuszczalników.
Jak wykorzystywane są nasiona?
Nasiona arnoty właściwej są stosunkowo łatwe z uzyskaniu. Z jednego hektara uzyskać można kilkaset kilogramów nasion, a pozyskany z nich barwnik i pigment są bardzo efektywne. Dzięki temu barwnik z nasion achioty może być odnaleziony w różnorodnych produktach. Między innymi w:
– lodach owocowych oraz w deserach,
– w różnorodnych serach o odcieniu pomarańczowym,
– w powszechnie dostępnych wyrobach mięsnych,
– w różnego rodzaju produktach kosmetycznych (farbach do włosów,
szminkach oraz lakierach),
– w niektórych lekach.
